ARAPÇA-YUNANCA-İBRANİCE ARASINDA GEÇİŞLER

ARAPÇA VE İBRANİCE İLE YUNANCA ARASINDAKİ SEMANTİK GEÇİŞİMLER ÜZERİNE PRELİMİNER BİR MAKÂLE

Hazırlayan: Dr. Isus Theodoros
Tercüme: Dr. Hakkı Açıkalın
Düzenleyen: Oğuz Yıldırım

TAKDİM

 Yunan fizikçi Dr. Isus Theodoros’un, Nikolaos Eleutheriades’in Antik Yunan’ın kökleri üzerine 1931 senesinde neşrettiği “ΠΕΛΑΣΓΟΙ - Πελασγική Έλλας ΟΙ ΠΡΟΕΛΛΗΝΕΣ (Pelasglar)” isimli eserinden mülhem ve istifadeli olarak kaleme aldığı bu makâleyi, Yunanca aslından Dr. Hakkı Açıkalın Türkçe’ye tercüme etti. N. Eleutheriades’in mezkûr eseri üzerinde çalışmakta olan Oğuz Yıldırım, dizgisini ve metnin nihaî kontrolünü gerçekleştirdi; gerekli gördüğü düzeltme, kısaltma ve ilâve açıklamaları yaptı.

A. GENEL PLANDA HURUFAT ANALOJİSİ

1. ÜNLÜLER (VOWELS, FONİENDA)

Semitik (İbranice, Arapça) - Elliniki (Yunanca)

→ ά

→ ί, ε

→ ο, ϋ

→ ά

→ ί, η

→ ω, ύ

2. DİFTONGLAR (DIPHTHONGS - DİFTOGES)

Semitik (İbranice, Arapça) - Elliniki (Yunanca)

Ay (é) → αι, ει, οι (e, i, i)

Aw (ō) → αυ, ευ, ου (av, af, ev, ef, u)

3. ÜNSÜZLER (CONSONANTS, SİMFONA)

Emfatiko (Emphatical)

Aiko (Voiceless - Sessiz) İhiro (Vocal - Sesli)

3.a. Labial (Hilika - Dudaktan)

İbranice Arapça Yunanca

ف ب π (pi) β (vita)

(ف) φ(fi)

3.b. Nasal (Orino - Burundan)

İbranice: (m), Arapça: ( م), Yunanca: μ (mi)

3.c. Semi-Nasal (İmirino - Yarı Burundan)

İbranice: (w), Arapça: (و), Yunanca: Ϝ (dioğamma)

3.d. Dental Plosives (Odondika İlita - Dişten Sekenler / Fırlayanlar)

İbranice Arapça Yunanca

t ﻂ

t d ت τ (taf) د τ (taf) δ(delta)

3.e. İnterdental (Mesodontika - Diş Arasından)

İbranice Arapça Yunanca

ظ

ث ذ θ (Thita)

3.e.1. Liquid (İgra - Akıcı)

İbranice: (lamed), Arapça: (ل), Yunanca: λ (lam(b)da)

İbranice: (reş), Arapça: (ر), Yunanca: ρ (ro)

3.e.2. Nasal (Orino - Burundan)

İbranice: (nun), Arabî: (ن), Yunanca: υ (ni)

3.f. Palatal (Siriotiko - Damaktan)

İbranice Arapça Yunanca

ş ص ζ (zita) veya M

s z س ز σ (sigma)

(Š veya sn) ( س) ζ (zita), ξ (Ksi) veya Σ sigma)

3.g. Lateral (Plevrika - Yandan)

İbranice Arapça Yunanca

t ş’ ض

t/s’ ı ش ل λ

3.h. Liquids and Nasals (Akıcı ve Burundan)

İbranice Arapça Yunanca

q (k) ş’ ق

k g ك غ κ (kappa) γ (ğamma)

3.i. Laryngals (Larigika - Gırtlaktan)

İbranice: (), Arapça: (ء), Yunanca: () (dasia)

İbranice: (heh), Arapça: (ھ), Yunanca: χ (hi)

3.j. Pharyngal (Farigika - Yutaktan)

İbranice Arapça Yunanca

   Ayın      ح ع           χ (hi) (Dasia)

3.k. Velar Fricatives (Trivomena İperoika - Sürtünmeli Akıcı - Damaktan)

İbranice Arapça Yunanca

ğ. خ غ χ (hi)

B. GEÇİŞİM MİSÂLLERİ

1. Arapça: (مَلَحَ) , (مليح) , (ﻤﻸﺡ) / İbranice: ( מָלֽה מָֽהֽ )

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi; güzel görünümlü, hoş, nazik, tatlı, tadı veren; tuz, yemeği tuzlamak mânâlarına gelmektedir.)

μειλίχιος (Milihios: 1. Hoş, tatlı, nazik; 2. Uysal, yumuşak başlı; 3. Lütûfkâr)

μείλια (Milia: Eski Yunanca; “İlâha takdim edilen” mânâsına)

μαλκενίς (Malkenis: Eski Yunanca; bâkir)

μαλκη, μαλκίω (Malki, Malkio: Tir tir titremek, ellerin ve ayakların soğuktan titremesi, üşümek)

a. ﻢ / מ → μ (mi)

b. ل / ל → λ (Lam(b)da)

c. ح / ה → χ (hi), η (ita, i(

2. Arapça: (تحصيل) , (ﻂﯿﻠﺔ) , (ﻂﻮ ﻞ)

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi; uzunluk, ömür, uzamak, tahsil elde etmek mânâlarına gelmektedir.)

τήλε (Tile: Uzak)

θόλος (Thâlos: Eğitim)

τήλη (Tili/Tilos: Memesi çıkıntı)

τυλίσω (Tiliso: Tomarlanmak, rulo hâline gelmek)

a. ﻂ → “T” (Taf) veya “θ” (Thita)

b. ﻞ → “λ” (Lambda)

c. ا → “η” (ita, i)

d. و → “υ” (i psilon veya “ο” mikron)

3. Arapça: (فرج) , (فرغ)

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi; iki şeyin aralığı; furce: avret yeri. Feriğ: Dağa çıkmak, bir şeyin dalı budağı, dağdan inmek mânâlarına gelmektedir.)

φάραγξ (Faragks: Coğrafya terimi, derbend, boğaz)

φάρυγ veya Φάρυγξ (Fârig veya fârigks: Yutak, farenks)

a. ف → φ (fi)

b. ر → ρ (ro)

c. ج → γ, γξ (ğamma, ğamma ksi)

d. غ → γ, γξ (ğamma, ğamma ksi)

4. Arapça: (فرق) / İbranice: ( פָרֻק )

(Arapça: Fark, tefrik, müteferrik vs.)

φαρκίς (Farkis: Cilt çizgisi, alın çizgisi)

a. ف → φ (fi)

b. ر → ρ (ro)

c. ق → κ (kappa)

5. Arapça: (فرش) , (فرد) / İbranice: ( בּרֽשּׁ שּׁבּ )

(Düzenleyenin notu: Arapça Ferş kelimesinin Türkçesi; yer, kara, toprak, döşektir. Fert kelimesi ise; kişi, tek, mânâlarına gelmektedir.)

φάρσος: (Fârsos: Parça)

πεσευς (Perseus: Yunan Mitolojisi’nde bir kahraman, Lâtince: Part.)

φάρος (Fâros: İşlenmiş toprak, Saban)

‘ά-φαρος γή (İşlenmemiş toprak)

Afare (Türkçe’de, toprağa karışan yabancı madde)

a. ف → “φ” (fi)

b. ر → “ρ” (ro)

c. ﻯ → “ο” (o mikron)

d. ش,س → σ (sigma)

e. د → δ (delta)

6. Arapça: (فرط)

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi: Fart: İleri gitmek, öncü, kusurlu davranmak, bir şeye zarar vermek, kaybolmak mânâlarına gelmektedir.)

περθω (Pertho: Tahrib etmek, talan etmek, yağmalamak)

a. ف → φ (fi)

b. ر → ρ (ro)

c. ط → θ (thita)

7. Arapça: (ورد) , (وريد) / İbranice: ( י،רז׳ )

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi; bir yere gelmek, akla gelmek; şah damarı mânâlarına gelmektedir.)

Ήριδανός, ΄Ρόδανος, Ίορδανης (İridanos, Rodanos, İordanis: Üç ayrı nehir ismi)

a. ﺭ → ρ (ro)

b. د → δ (delta)

c. و → η (ita, i)

8. Arapça: (خرط) / İbranice: ( הרש הֽרז הָרת )

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi; torba, harita, çizmek mânâlarına gelmektedir. İlaveten, Türkçeye de “harita” olarak geçen Arapça kelimenin Yunanca’da (χάρτης - hartis) şeklinde yer aldığı, ayrıca; “kağıt” mânâsına gelen (χαρτί – hardi) kelimesinin de kök alâkası içerisinde olması muhtemeldir.)

χαράσεω, Χαραττω (Haraso, Harato: Çizik atmak, çizmek)

χάραξ (Hâraks: Cedvel)

a. خ, ת →χ (hi)

b. ﺭ → ρ (ro)

c. ط → τ (taf)

d. ץ, ש→ ξ (ksi)

9. Arapça: (حوت)

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi; balık mânâsına gelmektedir.)

ιχθύς (İhthis: Balık)

κήτος (Kitos: Dev bir balık türü)

a. ح → χ, κ (hi, kappa)

b. ت → θ (thita), τ (taf)

c. و → .. (dasia), η (ita-“ί”)

10. Arapça: (دلً) , (دالُ)

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi; işaret etmek, yol göstermek, delâlet etmek mânâlarına gelmektedir.)

δήλος (Dilos: Görünen)

a. د → δ (delta)

b. ا → η (ita, “ί”)

c. ل → λ (lam(b)da)

d. ع → χ (hi)

11. Arapça: (دان) , (دين)

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi; borç, kredi mânâlarına gelmektedir.)

δάνος, δάνειον (Dânos, dânion: Kredi, hibe)

a. د → δ (delta)

b. ا → ά (alfa)

c. ن → ν (ni)

12. Arapça: (قول) , (قال)

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi; dedi, söyledi mânâlarına gelmektedir.)

καλεω (Kaleo: Çağırmak, aramak. İngilizce: To call)

a. ق → κ (kappa)

b. ا → ά (alfa)

c. ل → λ (lam(b)da)

13. Arapça: (افتي) , (فناء )

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi; yok olmak, âfete maruz kalma)

θανατος (Thanatos: Ölüm)

τε-θνη-κα (Te-thni-ka: Ben öldüm)

a. ف → θ (thita)

b. ن → ν (ni)

c. ى → ο (o mikron)

14. Arapça: (امانة) , (أمن)

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi; güvenmek, itimad etmek, korumak mânâlarına gelmektedir.)

άμύνα (Amina: Müdafaa)

a. ء → α (alfa)

b. م → μ (mi)

c. ن → ν (ni)

d. و → υ (i psilon, “ί”)

15. Arapça: (كسم)

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi; düzenlemek mânasına da gelmektedir. Yazarın burada, âlemin var edilişine; yani düzene sokuluşuna dair görüşe vurgu yapan (κόσμος – kosmos) kelimesini vermesi bu sebeble olsa gerektir. Bu mânâda “kaostan kozmosa” tabirini hatırlatmakta fayda mülâhaza ediyoruz.

κόσμος (Kosmos: Dünya, kâinat)

a. ك → κ (kappa)

b. س → σ (sigma)

c. م → μ (mi)

16. Arapça: (عناء) , (عنى) , (عنو)

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi; Güçlük, meşakkat, zahmet; şarkı söylemek mânâlarına gelmektedir.)

άνία (Ânia: Kırıklık, kızgınlık, usanç, bitkinlik)

a. ع → α (alfa)

b. ن → ν (ni)

c. ا, ى → α (alfa)

17. Arapça: (رسب)

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi; dibe çökmek, dibe oturmak mânâlarına gelmektedir.)

μάρσιπος (Mersipos: Hayvanların yavrularını taşıdıkları kese (Lâtince: Marsip(p)ium).)

a. μα → (πρόθημα) [Prothima: Önek]

b. ر →ρ (ro)

c. س → σ (sigma)

d. ب → π (pi)

18. Arapça: (زوج)

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi; eş, çift, evlenmek mânâlarına gelmektedir.)

ζυγος (Zigos: Dizi, sıra)

a. ز → ζ (zita)

b. و → υ (i psilon “ί”)

c. ج → γ (ğamma)

19. Arapça: (ارض)

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi; yer, arz mânâlarına gelmektedir.)

άρδευω (Ârdevo: Toprağı sulamak)

a. ا → α (alfa)

b. ر → ρ (ro)

c. ض → δ (delta)

20. Arapça: (كعب)

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi; küp, topuk mânâlarına gelmektedir. Kâ’be’ye de “kübik” şekli dolayısıyla bu ismin verildiği iddia edilmektedir.)

κίβος (Kivos: Küp. Fransızca: Cube)

a. ك → κ (kappa)

b. ع → υ (i psilon, “ί”), φ (fi)

c. ب → β (vita), π (pi), φ (fi)

21. Arapça: (نال) , (نول)

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi; elde etmek kazanmak, almak mânâlarına gelmektedir.)

ναύλος veya ναύλον (Navlos veya navlon: Navlun)

a. ن → ν (ni)

b. و → ο (o mikron, “o”)

c. ل → λ (lam(b)da)

22. Arapça: (جلي)

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi parlak, hoş mânâlarına gelmektedir.)

κάλλος (Kâlos: Güzellik)

a. ج → κ (kapa)

b. ل → λ (lam(b)da)

23. Arapça: (آسطورة) , ( سطر)

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi; mitoloji, satır, çizgi, hat mânâlarına gelmektedir.)

ιστορία (İstoria: Tarih)

a. ء → ι (i yota, “i”)

b. س → σ (sigma)

c. ط → τ (taf)

24. Arapça: (لغة) , (لغا) , (لغو)

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi; dil, heyecan, ilim mânâlarına gelmektedir.)

λόγος (Loğos: İlim, bilme, kelâm, mantık)

a. ل → λ (lam(b)da)

b. ُ → ο (o mikron, “o”)

c. غ → γ (ğamma)

25. Arapça: (صفا) , (صفو)

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi; arı, duru, bulanık olmayan mânâlarına gelmektedir.)

σαφής (Safis: Saf, açık, net)

a. ص → σ (sigma)

b. ف → φ (fi)

26. Arapça: (خلاص)

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi; kurtuluş, kurtulma mânâlarına gelmektedir.)

χαλάω (Halâo: Gevşemek)

a. خ → χ (hi)

b. ل → λ (lam(b)da)

c. ص → σ (sigma)

27. Arapça: (سلسل)

(Düzenleyenin notu: Arapça kelimenin Türkçesi; silsile mânâsına gelmektedir.

άλυσύς (Âlisis: Silsile)

a. س → σ (sigma)

b. ل → λ (lam(b)da)

HAKKI AÇIKALIN